Με την εφαρμογή μέτρων αναβολής είσπραξης οφειλών, άμεσης δημοσιονομικής επέκτασης και παροχής ρευστότητας μέσω κρατικών εγγυήσεων και δανείων, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να συγκρατήσει τις υφεσιακές επιπτώσεις της πανδημίας.
Η έκτακτη δημοσιονομική παρέμβαση ύψους περίπου 12,5% του ΑΕΠ για το 2020 διευκολύνθηκε από τη συντονισμένη δράση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής με διατήρηση του κόστους δανεισμού σε ιστορικώς χαμηλά επίπεδα και της δημοσιονομικής απόκρισης σε επίπεδο Ε.Ε. με την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής.
Έμφαση σε επιδόματα για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας
Ωστόσο, η ΤτΕ επισημαίνει τα εξής:
Πρώτον, οι μέχρι τώρα έκτακτες στοχευμένες δημοσιονομικές παρεμβάσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τις επιπτώσεις της πανδημίας, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση σε βοηθήματα και επιδόματα και λιγότερη σε δάνεια μέσω κρατικών εγγυήσεων. Ως εκ τούτου, αν και δίνουν μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομία, μέσω της διατήρησης της καταναλωτικής ζήτησης, ταυτόχρονα καθιστούν μεγαλύτερη την επιβάρυνση του προϋπολογισμού για το τρέχον έτος.
Παράλληλα όμως, αυτό καθιστά τα δημόσια οικονομικά λιγότερο εκτεθειμένα στον κίνδυνο από μελλοντικές καταπτώσεις εγγυήσεων (contingentliabilities).
Δεύτερον, η ανατροπή του δημοσιονομικού στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα και η δημιουργία ελλείμματος ήταν το συνδυασμένο αποτέλεσμα τόσο της αλλαγής κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής σε επεκτατική όσο και της οικονομικής ύφεσης.
Τρίτον, με βάση τις μέχρι σήμερα διενεργηθείσες εκτιμήσεις, προβλέπεται το 2021 και το 2022, και μόλις οι επείγουσες συνθήκες εκλείψουν, βαθμιαία μεταστροφή της δημοσιονομικής πολιτικής σε προκυκλική συσταλτική κατεύθυνση, ενώ το παραγωγικό κενό προβλέπεται να παραμείνει αρνητικό.
Σε θετικούς ρυθμούς το 2021
Αν και η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη μελλοντική εξέλιξη της πανδημίας, αναμένεται ότι η οικονομία, μετά τη βαθιά ύφεση το 2020, θα αρχίσει από το 2021 να επιστρέφει σταδιακά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Το παραγωγικό κενό όμως προβλέπεται να παραμένει αρνητικό, καταγράφοντας μάλιστα υψηλές τιμές. Ως εκ τούτου, πιθανή πρόωρη απόσυρση των μέτρων στήριξης χωρίς ταυτόχρονη σαφή βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων θα δυσχεράνει τη σταδιακή επάνοδο της οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η διαδικασία απόσυρσης της κρατικής στήριξης θα πρέπει να συντονιστεί με τη σταδιακή επιστροφή σε θετικούς και ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας και ιδιαίτερα στους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο. Σε διαφορετική περίπτωση, ενισχύεται ο κίνδυνος εγκλωβισμού σε μια κατάσταση μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας με διαρκείς αποπληθωριστικές πιέσεις.
